بازهم زبان

امکان ندارد که تحصیل کرده ایرانی سر سوزنی از کلاسش پایین بیاید!

هیچ زبان دومی نمی داند ولی توانایی شخم زدن زبان مادری اش را دارد!

*******

تا چند سال پیش، کلاس این بود که به جای "فرستادن"بگویند "ارسال کردن". و البته گناه آنرا به گردن این و آن می انداختند! امروز کلاس این است که گفته شود "سِند کردن".

تا چندی پیش که هنوز درِپیتی ها، با سینما سروکار نداشتند همگان از اصطلاح ایرانی "روی پرده بردن"و "روی پرده رفتن"بهره می گرفتند. ناگهان یک تحصیل کرده با کلاس پیدا شد و گفت "écran کردن"و " écranشدن". از آن پس، دیگران نیز دویدند تا جا نمانند.

تا دیروز، از واژه های "پیکار"، زور آزمایی"و "کلنجار"برای واژهchallenge استفاده می شد. یک ادیب مادر مرده بیسواد (که خیال میکرد هر واژۀ دارای حرف "چ"فارسی است و هر واژه که در پایان "ِش"داشته باشد اسم مصدر)، آنرا "چالِش"ترجمه کرد. اکنون با این کار، مفهوم های ایرانی "چال"، "چاله"و "چال کردن"روی دستمان مانده است!

*******

و اما بشنوید که برخی با واژه انگلیسی strain چکار کرده اند!

·        یکی که خم شدن تیر آهن را در نتیجه سنگینی بار دید، پیش خودش گفت "تیر آهن سر تعظیم فرود آورده است"! به این ترتیب و با توجه به ناتوان ماندن از درک مفهوم فیزیکی strain، واژه "کُرنش"را برایش به کار برد. چون سواد ادبی اش را هم از ادیبان گرفته بود، نمی دانست که "کُرنش" یک واژه ترکی جغتایی است!!!

·        یکی دیگر در شیمی، به یاری هوش سرشار دانشجویی که با دریافت نمره بخشی از ترجمه را به عهده گرفته بود، واژه strain را "کشش"ترجمه فرمودند! و این جمله بسیار گهربار را در تاریخ جهان ترجمه به ثبت رساندند:

"این گروهها، در اثر کشش یکدیگر را دفع می کنند"

·        دیگری، واژه "فشار"را برای آن به کار برده است؛ غافل از آنکه این واژه، هم ارز pressure بوده و دارای تعریف فیزیکی مشخصِ نیرو برواحد سطح می باشد!

*******

واژه strain را می توان با توجه به مفهوم، تعریف آن در گرایش های مختلف و ریشه سنسکریت، "تنگنایی"ترجمه کرد. درخور یادآوری است که در زیست شناسی، این واژه را بسیار بسیار بجا، "تبار"ترجمه کرده اند.

برگرفته از تارنگار وزین علوم وهنر وادبیات (جناب دکتر خرم ابادی زاد بزرگوار)