تورج نگهبان

زندگی نامه و بیوگرافی تورج نگهبان :

تورج نگهبان در روز هفتم اردیبهشت ۱۳۱۱ در شهر اهواز به دنیا آمد.
آموزش ابتدایی را در خرمشهر و شیراز و دوره دبیرستان را در تهران به پایان رساند. از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۷ در دانشگاه تهران رشته ادبیات انگلیسی تحصیل کرد و  سپس به دانشکده حقوق رفت و فاصله سال های ۳۷ تا ۳۹ را  تحصیل در رشته حقوق پرداخت.
او از سال ۱۳۴۱ به مدت سه سال در دانشکده ادبیات و علوم انسانی در رشته علوم اجتماعی به تحصیل ادامه داد و از ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰ رشته جامعه شناسی را در مقطع فوق لیسانس به پایان برد.
او از اوائل دهه ۵۰ تا اواخر سال ۵۷ در دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد قزوین به تدریس جامعه شناسی عمومی و تاریخ نظرات جامعه شناسی و در مدرسه عالی مددکار دختران به تدریس روش های تحقق علم مشغول بود.
تورج نگهبان همچنین همزمان با تحصیل در دانشگاه با عنوان معاون اداره مطبوعات در اداره کل انتشارات و رادیو مشغول کار شد و از سال ۱۳۴۲ به مرکز صنایع دستی ایران منتقل گردید و تا پایان سال ۵۷ با عنوان مشاور وزیر صنایع و سرپرست انتشارات و روابط عمومی سازمان صنایع دستی ایران کار کرد.
وی در تمام طول این سال ها فعالیت های هنری خود را با هنرمندان بزرگ عرصه موسیقی ایران پی گرفت.
نگهبان کار ترانه سرایی را از نخستین سال های دبیرستان و در سال ۱۳۲۸ با همکاری همایون خرم، امین الله رشدی  و مجید وفادار آغاز کرد و نخستین ترانه هایش به ترتیب با صدای محمود کریمی، امین الله رشدی، منوچهر همایون پور و داریوش رفیعی از رادیو پخش شد.
نگهبان کار ترانه سرایی را از نخستین سال های دبیرستان و در سال ۱۳۲۸ با همکاری همایون خرم، امین الله رشدی  و مجید وفادار آغاز کرد و نخستین ترانه هایش به ترتیب با صدای محمود کریمی، امین الله رشدی، منوچهر همایون پور و داریوش رفیعی از رادیو پخش شد.

در سوگ تورج نگهبان ترانه سرای بزرگ ایرانی
تورج نگهبان، ترانه سرای برجسته گل ها در سن هفتاد و شش سالگی در شهر لس آنجلس آمریکا درگذشت. تورج نگهبان مدت ها دچار ناراحتی ریوی و کیسه صفرا بود.
تورج نگهبان ترانه سرایی را از سال ۱۳۲۸ با شعری بر روی آهنگ مهندس همایون خرم آغاز کرد. در همان اوان ترانه دیگری روی آهنگ مسعود میثاقیان، آهنگساز و نوازنده سنتور ساخت که با صدای گرم زنده یاد منوچهر همایون پور اجرا و پخش گردید.
وی که فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی در مقطع فوق لیسانس از دانشگاه تهران است بیش از ۷۰۰ ترانه برای خوانندگانی چون ملوک ضرابی، دلکش، مرضیه، الهه، پوران، عهدیه، هایده، مهستی، فریدون فرخزاد، بنان، ایرج، وفایی، گلپا، رفیعی، محمد نوری، پروین و گوگوش ساخته است .
تورج نگهبان همکاری خود را با برنامه گل ها از سال ۱۳۴۰ آغاز کرد و از همکاران همیشگی آن بود .
از سال ۱۳۴۱- ۱۳۳۷ معاون اداره مطبــوعات اداره کل انــتشارات و رادیـو و در سال های ۱۳۵۷-۱۳۴۱سرپرست روابط عمومی و انتشارات سازمان صنایع دستی ایران بوده و در اواخر دوره پهلوی دست اندر کار انتشار مجله “دستاورد” در زمینه هنرهای دستی ایران و نیز انتشار مجله “صدا” (به اتفاق دوستان نزدیکش عماد رام و اسفندیار منفردزاده و …) بوده است . وی از سال ۱۳۷۴ در ایالات متحده آمریکا زندگی می کرد و تا پیش از این بیماری تهیه و اجرای برنامه “سیری در ادبیات آهنگین ایران” را بر عهده داشت.

تورج نگهبان، ترانه سرای نامی ایران در سن هفتاد و شش سالگی، صبح روز چهارشنبه ۳۰ مرداد ماه در شهر لس آنجلس آمریکا درگذشت
تورج نگهبان در روز هفتم اردیبهشت ۱۳۱۱ در شهر اهواز به دنیا آمد.
آموزش ابتدایی را در خرمشهر و شیراز و دوره دبیرستان را در تهران به پایان رساند. از سال ۱۳۳۴ تا ۱۳۳۷ در دانشگاه تهران رشته ادبیات انگلیسی تحصیل کرد و  سپس به دانشکده حقوق رفت و فاصله سال های ۳۷ تا ۳۹ را  تحصیل در رشته حقوق پرداخت.
او از سال ۱۳۴۱ به مدت سه سال در دانشکده ادبیات و علوم انسانی در رشته علوم اجتماعی به تحصیل ادامه داد و از ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰ رشته جامعه شناسی را در مقطع فوق لیسانس به پایان برد.
او از اوائل دهه ۵۰ تا اواخر سال ۵۷ در دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد قزوین به تدریس جامعه شناسی عمومی و تاریخ نظرات جامعه شناسی و در مدرسه عالی مددکار دختران به تدریس روش های تحقق علم مشغول بود.
تورج نگهبان همچنین همزمان با تحصیل در دانشگاه با عنوان معاون اداره مطبوعات در اداره کل انتشارات و رادیو مشغول کار شد و از سال ۱۳۴۲ به مرکز صنایع دستی ایران منتقل گردید و تا پایان سال ۵۷ با عنوان مشاور وزیر صنایع و سرپرست انتشارات و روابط عمومی سازمان صنایع دستی ایران کار کرد.
وی در تمام طول این سال ها فعالیت های هنری خود را با هنرمندان بزرگ عرصه موسیقی ایران پی گرفت.
نگهبان کار ترانه سرایی را از نخستین سال های دبیرستان و در سال ۱۳۲۸ با همکاری همایون خرم، امین الله رشدی  و مجید وفادار آغاز کرد و نخستین ترانه هایش به ترتیب با صدای محمود کریمی، امین الله رشدی، منوچهر همایون پور و داریوش رفیعی از رادیو پخش شد.
نگهبان کار ترانه سرایی را از نخستین سال های دبیرستان و در سال ۱۳۲۸ با همکاری همایون خرم، امین الله رشدی  و مجید وفادار آغاز کرد و نخستین ترانه هایش به ترتیب با صدای محمود کریمی، امین الله رشدی، منوچهر همایون پور و داریوش رفیعی از رادیو پخش شد.
علاوه بر این نخستین ترانه های مرضیه، خواننده مطرح موسیقی ایرانی با آهنگ های مجید وفادار و همایون خرم با کلام تورج نگهبان همراه بوده است.
تورج نگهبان همکاری خود را با برنامه گل ها از سال ۱۳۴۰ آغاز کرد و از همکاران همیشگی آن بود.
او در طول عمر هنری خود به جز ترانه های مربوط به فیلم ها، بیش از هفتصد ترانه تنها برای رادیو و به سفارش آن سازمان سرود که با آهنگ آهنگسازان برجسته ای چون مرتضی محجوبی، جواد معروفی، حبیب اله بدیعی، زرین پنجه، پروز یاحقی، انوشیروان روحانی، بزرگ لشگری، اسدالله ملک، جواد لشکری، فضل الله توکل، محمد حدری، لقمان ادهم، بابک افشار، حشمت سنجر (رهبر ارکستر سمفونیک تهران)، حسن دهلوی و فرامرز پایور و … همراه بوده است.
این ترانه های ماندگار را خوانندگانی چون ملوک ضرابی، بنان، دلکش، مرضیه، الهه، پوران، عهدیه، هایده، مهستی، فریدون فرخزاد، بنان، ایرج، وفایی، گلپایگانی، داریوش رفیعی، محمد نوری، پروین و  گوگوش خوانده اند.
تورج نگهبان در راستای روزنامه نگاری نیز از سال های نوجوانی فعال بود و از آخرین کوشش های مطبوعاتی وی در اواخر دوره پهلوی می توان به سردبیری و انتشار مجله «دستاورد» در زمینه هنرهای دستی ایران اشاره کرد.
در همین دوران، نگهبان به همراه دوستان نزدیکش اسفندیار منفردزاده، عماد رام و علیرضا میبدی مجله ای به نام «صدا» را نیز منتشر می کرد.
تورج نگهبان از سال ۱۳۷۴ در ایالات متحده آمریکا زندگی می کرد و تهیه کننده و مجری «مجله ماهواره ای صدا» و «سیری در ادبیات آهنگین ایران» از تلویزیون AFN در لس آنجلس بود.
نگهبان از چندی پیش به دلیل ناراحتی های ریوی و کیسه صفرا در بیمارستان تارزانای لس آنجلس بستری بود. سه روز پیش کلیه های وی تقریبا از کار افتاد و هشتاد درصد اکسیژن خود را از دستگاه های تنفسی می گرفت با این حال پزشکان وی به بهبود او امیدوار بودند.
گفته می شود خود نگهبان وصیت کرده بود که اگر حال وی رو به بهبودی نرفت پس از دو روز دستگاه ها را قطع کنند که متخصصین با مشاهده عدم بهبودی پس از دو روز دستگاه ها را قطع کردند.
بدین ترتیب یکی از بزرگان موسیقی ایران حدود ساعت ۹ صبح به وقت لس آنجلس دیده از جهان فرو بست.
«ترانه سرای بزرگی را از دست دادیم»
دکتر محمود خوشنام، سردبیر مجله رودکی در سال های قبل از انقلاب، خبر را که می شنود، مکث می کند. می پرسد: مطمئنید؟ با پاسخ مثبت روبرو می شود، این بار سکوت طولانی تر است و با صدایی لرزان می گوید: متاسفم. ما ترانه سرای بزرگی را از دست دادیم. و این آغاز گفت و گوی تلفنی ما است با یکی از دوستان تورج نگهبان.
«در میان چهار ترانه سرای برجسته، زبان تورج نگهبان، زبان نوتری بود که او را از دیگران متمایز می کرد. شاید به این دلیل که او در میان این چهار تن از همه جوان تر بود. البته مشارکت مهندس همایون خرم با تورج به برجسته شدن متن های او کمک می کرد.»
محمود خوشنام، سردبیر مجله رودکی در سال های قبل از انقلاب
رادیو فردا: آقای دکتر خوشنام، آشنایی شما با آقای نگهبان از کجا آغاز شد؟
محمود خوشنام: در سال های پیش از انقلاب من مجله رودکی را که ویژه موسیقی بود منتشر می کردم و با کسانی که در زمنینه موسیقی فعالیت می کردند رابطه تنگاتنگی داشتم. از جمله آقای تورج نگهبان که هنوز هم مرگش را باور نمی کنم. به همین دلیل بین من و تورج نزدیکی و صمیمیتی ایجاد شد که در تمام سال های قبل و بعد از انقلاب ادامه داشت. آخرین بار هم او را همین چندی پیش در لندن دیدم در مراسمی که به مناسبت صد سال ترانه ایران برگزار شده بود که آنجا هم گفت و گویی در مورد موسیقی ایران داشتیم.
آیا می توان برای آقای نگهبان جایگاه خاصی را در ترانه سرایی در ایران در نظر گرفت؟
من نمی توانم در مورد عدد هزار که تعداد ترانه های ایشان نسبت داده شده، اظهار نظر کنم اما به هر تقدیر او یکی از بهترین ترانه سرایان ایران در دوره ای که ترانه سرایی در حال تحول بود، به شمار می رفت.
در دهه چهل و پنجاه، ترانه سرایی در ایران در حال تحول بود و نوع خاصی از ترانه سرایی به میدان آمد که بر خلاف ترانه های سنتی، ضد ملال و یک نواختی عمل می کرد. تصویر سازی های بسیار درخشان شعر در ترانه هم به میدان آمد. در این زمان بیژن ترقی، معینی کرمانشاهی، تورج نگهبان و نواب صفا در این راه عمل می کردند.
شیوه ترانه سرایی آقای نگهبان با دیگران چه تفاوتی داشت؟
در میان این چهار ترانه سرای برجسته، زبان تورج نگهبان، زبان نوتری بود که او را از دیگران متمایز می کرد. شاید به این دلیل که او در میان این چهار تن از همه جوان تر بود. البته مشارکت مهندس همایون خرم با تورج به برجسته شدن متن های او کمک می کرد.
تورج بیش از هر فرد دیگری با آقای خرم کار می کرد و مثلث خرم، نگهبان و خانم پروین، بهترین ترانه های نگهبان را در خود دارد.
و پس از انقلاب، چه تغییری در شیوه کار ایشان ایجاد شد؟
بعد از انقلاب فکر می کنم اصولا کار ارزشمندی که بتوان در مورد آن بحث کرد منتشر نشده است. این مسئله نه تنها در مورد تورج نگهبان بلکه در مورد همه ترانه سرایان و ترانه سازان می توان این را گفت. در واقع همه در حال تکرار خود هستند. تقصیری هم ندارند زیرا شرایط برای ارائه یک کار نوآورانه مساعد نبود.

گزارش بی بی سی
تورج نگهبان ترانه سرای بسیاری از تصنیف‌های مشهور ایرانی، روز چهارشنبه ۲۰ اوت در بیمارستانی لس آنجلس درگذشت.
او که هنگام مرگ ۷۶ سال داشت، مدتی بود که از بیماری ریوی و کیسه صفرا رنج می برد.
تورج نگهبان در کنار ترانه سراهایی چون بیژن ترقی، اسماعیل نواب صفا و رحیم معینی کرمانشاهی به نسلی تعلق داشت که آثارشان موج جدیدی در موسیقی و تصنیف ایرانی به راه انداخت.
این نسل آثاری خلق کرد که همراه با آهنگهای کسانی چون همایون خرم، علی تجویدی، مهدی خالدی و پرویز یاحقی، تبدیل به ماندگارترین تصنیفهای ایرانی در دهه های ۳۰ و ۴۰ خورشیدی شد.
ترانه بسیاری از این تصنیفها را که بهترین خوانندگان آن زمان اجرا کردند، تورج نگهبان سروده بود. از جمله این خوانندگان می توان به دلکش، مرضیه، بنان، داریوش رفیعی، محمد نوری و پوران و در میان نسل پس از آنها به هایده، مهستی داریوش، گوگوش و ستار اشاره کرد.
تورج نگهبان در سال ۱۳۱۱ در اهواز به دنیا آمد و تحصیلات متوسطه را در خرمشهر و تحصیلات عالی خود را در رشته های ادبیات انگلیسی و حقوق در دانشگاه تهران به پایان برد.
آشنایی او با همایون خرم، نوازنده ویلن و آهنگساز پای او را به عرصه ترانه سرایی باز کرد.
تورج نگهبان از همکاران اصلی برنامه موسیقی گلها بود که از رادیو ایران پخش می شد. او پیش از انقلاب علاوه بر ترانه سرایی، معاون اداره مطبوعات رادیو و سپس سرپرست انتشارات سازمان صنایع دستی ایران نیز بود.
از دیگر فعالیتهای او در پیش از انقلاب می توان انتشار مجله دستاورد (در زمینه هنرهای دستی) و صدا ( در زمینه موسیقی) اشاره کرد.
او پس از انقلاب نیز کار ترانه سرایی را دنبال کرد، به طوریکه بر روی بسیاری از تصنیفهای ایرانی که در این سالها – چه در لس آنجلس و چه در ایران- ساخته شد، اشعار او شنیده می شود.
تورج نگهبان در سالهای گذشته که در لس آنجلس زندگی می کرد، اجرای چندین برنامه مرتبط با موسیقی را در تلویزیونهای فارسی زبان این شهر بر عهده داشت.
او بیش از ۷۰۰ ترانه بر روی آهنگهای ایرانی سروده است.

تورج نگهبان، ترانه سرای نامی ایران در سن هفتاد و شش سالگی، صبح روز چهارشنبه ۳۰ مرداد ماه در شهر لس آنجلس آمریکا درگذشت